ЁЯФ╖ рд░рд╡िрд╡ाрд░ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд - рдЛрдг рдоुрдХ्рддि, рд╕ंрддाрди рдк्рд░ाрдк्рддि,, рдоाрдирд╕िрдХ рд╢ांрддि, рд░ोрдЧ рдиाрд╢, рдФрд░ рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд╕ुрдЦ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि।рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рджाрдо्рдкрдд्рдп рдЬीрд╡рди рд╡ рд╕ंрддाрди рдк्рд░ाрдк्рддि
рд░рд╡िрд╡ाрд░ + рд╕्рд╡ाрддि рдирдХ्рд╖рдд्рд░ + рдж्рд╡ाрджрд╢ी рддिрдеि
(Sunday + Swati Nakshatra + Dwadashi Tithi + Pradosh Vrat)
ЁЯФ╕ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдк्рд░рдоाрдгिрдд рд╡ рд╢्рд▓ोрдХ рдЖрдзाрд░िрдд рд╕рдорд╕्рдд рдЬाрдирдХाрд░ी
(All details with scriptural references and Sanskrit shlokas)
1️⃣ рдк्рд░рджोрд╖ рдХा рдЕрд░्рде | Meaning of Pradosh
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ –
"рдк्рд░рджोрд╖े рджीрдкрдХं рджрдд्рд╡ा, рд╢िрд╡ं
рдз्рдпाрдд्рд╡ा рд╕рдоाрд╣िрддः।
рд╕рд░्рд╡рдкाрдкрд╡िрдиिрд░्рдоुрдХ्рддः
рд╢िрд╡рд▓ोрдХं рд╕ рдЧрдЪ्рдЫрддि॥"
— рд╢िрд╡ рдкुрд░ाрдг, рд╡्рд░рддрдХрдеा
ЁЯФ╣ рд╣िрди्рджी: 'рдк्рд░' рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рд╡िрд╢ेрд╖, 'рджोрд╖' рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рдЕंрдзрдХाрд░ — рдЕрд░्рдеाрдд् рд╕ंрдз्рдпा рдХा рд╡рд╣ рд╕рдордп рдЬрдм рддрдо рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢ рдХे рдмीрдЪ
рд╕ंрддुрд▓рди рд╣ोрддा рд╣ै।
ЁЯФ╣ English: ‘Pradosh’ refers to the sacred
twilight period between day and night — a spiritually potent time for worship.
2️⃣ рдк्рд░рджोрд╖ рдХाрд▓ рдХ्рдпा рд╣ै? | What is Pradosh Kaal?
ЁЯФ╣ рд╣िрди्рджी: рд╕ूрд░्рдпाрд╕्рдд рд╕े рд▓рдЧрднрдЧ 1 рдШंрдЯा 30 рдоिрдирдЯ рдкूрд░्рд╡ рдФрд░ 1 рдШंрдЯा 30 рдоिрдирдЯ рдмाрдж рддрдХ рдХा рд╕рдордп 'рдк्рд░рджोрд╖ рдХाрд▓' рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै।
ЁЯФ╣ English: The Pradosh period is roughly
1.5 hours before and after sunset — considered sacred for Shiva worship.
рд╡्рд░рдд рдХौрди рдХрд░ें? | Who Should Observe This Vrat?
ЁЯФ╣ рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖, рдм्рд░рд╣्рдордЪाрд░ी, рдЧृрд╣рд╕्рде – рд╕рднी рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
ЁЯФ╣ рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЬिрдирдХी
рдХुंрдбрд▓ी рдоें рдЪंрдж्рд░ рдпा рд░ाрд╣ु рджोрд╖ рд╣ो।
ЁЯФ╣ рдЧ्рд░рд╣ рдмाрдзा, рдЧृрд╣ рдХ्рд▓ेрд╢, рд╡िрд╡ाрд╣ рд╡िрд▓рдо्рдм рд╣ो рддो
рдЙрдд्рддрдо рдлрд▓рджाрдпी।
1️⃣1️⃣ рдХौрдирд╕े рдЧ्рд░рд╣ों рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рдХрдо рд╣ोрддा рд╣ै? | Graha Shanti through Vrat
ЁЯФ╣ рдЪंрдж्рд░ рджोрд╖, рд░ाрд╣ु-рдХेрддु рдХी рдкीрдб़ा, рд╢рдиि рдХे рдЕрд╢ुрдн рдк्рд░рднाрд╡ рдХрдо рд╣ोрддे рд╣ैं।
ЁЯФ╣ рд╕्рд╡ाрддि рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рдоें рд░ाрд╣ु рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै, рдкрд░рди्рддु
рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рд╕े рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╕ंрднрд╡।
рдпрджि рдЖрдк рдЪाрд╣ें рддो рдЖрдЬ рдХे рд▓рдШु рд╕ंрдз्рдпा-рдоुрд╣ूрд░्рдд, рд╕्рд╡ाрддि рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рдХा рдк्рд░рднाрд╡, рдФрд░ рдирд╡рд╡рд╕्рдд्рд░-рдк्рд░рдпोрдЧ рдпोрдЧ рднी рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдмрддाрдПं।
ЁЯФ▒ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдХी рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдкूрдЬрди-рд╡िрдзि (рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рд╕ंрдХрд▓्рдк
рд╡ рдЧ्рд░ंрде рдк्рд░рдоाрдг рд╕рд╣िрдд)
ЁЯУЪ рдЖрдзाрд░ рдЧ्рд░ंрде: рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг (рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдЦंрдб), рд▓िंрдЧ рдкुрд░ाрдг, рд╢िрд╡ рдкुрд░ाрдг, рдзрд░्рдорд╕िрди्рдзु, рдиिрдпрдорд╕ाрд░
3️⃣ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдХे рджेрд╡рддा | Deity of Pradosh Vrat
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ –
"рдк्рд░рджोрд╖े рдкूрдЬिрддः рд╢рдо्рднुः, рд╕рд░्рд╡рд░ोрдЧाрдкрд╣ः
рд╕्рдоृрддः।
рдХृрдкां
рдХुрд░्рдпाрдд् рд╕рджा рднрдХ्рддे, рди рдЪ рдиिрди्рджां рдХрд░ोрддि рдпः॥"
— рд▓िंрдЧ рдкुрд░ाрдг
ЁЯФ╣ рд╣िрди्рджी: рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдХे рдЕрдзिрд╖्рдаाрддा рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рд╣ैं।
ЁЯФ╣ English: The presiding deity of Pradosh
Vrat is Lord Shiva.
4️⃣ рдкूрдЬрди рд╕рдордп | Puja Timing
ЁЯФ╣ рд╣िрди्рджी: рд╕ूрд░्рдпाрд╕्рдд рд╕े 1.5 рдШंрдЯे рдХा рд╕рдордп — рд╕ंрдз्рдпा рд╡्рд░рдд (рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓) рд╣ी рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै।
ЁЯФ╣ English: Ideal Puja time is during the
1.5 hours around sunset — this is known as Pradosh Kaal.
5️⃣ рднोрдЬрди рдиिрдпрдо | Food Rules
ЁЯФ╣ рдПрдХ рдмाрд░ рднोрдЬрди рдХрд░ें, рд╕ंрдз्рдпा рдХे рдмाрдж।
ЁЯФ╣ рд╡्рд░рддी рднोрдЬрди рдд्рдпाрдЧ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдлрд▓ाрд╣ाрд░ рдпा
рдЬрд▓ рд╕ेрд╡рди рдХрд░ें।
ЁЯФ╣ рдЙрдЪिрдд рд╕рдордп: рд╕ूрд░्рдпाрд╕्рдд рдХे рдмाрдж, рд╢िрд╡ рдкूрдЬрди рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд।
ЁЯФ╕ One Meal Rule:
- Only one meal after sunset.
- Many observe fasting with only fruits or water.
- Meal after puja is preferred.
ЁЯФ╢ 1️⃣ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдоें рднोрдЬрди рдиिрдпрдо | Bhojan Niyam during Pradosh Vrat
ЁЯУЧ рдк्рд░рдоाрдг: рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг, рдЙрдд्рддрд░ рдЦрдг्рдб, рдк्рд░рджोрд╖
рдорд╣ाрдд्рдо्рдп рдЕрдз्рдпाрдп
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ –
"рдк्рд░рджोрд╖े рднोрдЬрдиं рдд्рдпрдХ्рдд्рд╡ा, рд╢ुрдж्рдзं
рдЬрд▓рдлрд▓ाрд╢рдирдо्।
рдирдХ्рддं рдпः
рдХुрд░ुрддे рднрдХ्рдд्рдпा, рд╕ рдпाрддि рд╢िрд╡рдорди्рджिрд░рдо्॥"
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде (Hindi): рдЬो рднрдХ्рдд рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдоें рдЕрди्рди рдд्рдпाрдЧрдХрд░ рдХेрд╡рд▓ рдлрд▓ рдпा рдЬрд▓
рд╕े рдирдХ्рддрд╡्рд░рдд (рд░ाрдд्рд░ि рднोрдЬрди) рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╢िрд╡рдзाрдо рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै।
ЁЯФ╕ English Meaning: The devotee who avoids
grains and eats only fruits or water during Pradosh attains Shiva's abode.
ЁЯФ╣ рдиिрдпрдо:
- рд╡्рд░рддी рдХो рдЕрдиाрдЬ рдд्рдпाрдЧрдХрд░ рдлрд▓ाрд╣ाрд░, рдЬрд▓ рдпा рдЧंрдЧाрдЬрд▓ рдХा рд╕ेрд╡рди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП।
- рд╕ंрдз्рдпा рдкрд╢्рдЪाрдд рдПрдХ рдмाрд░ рдлрд▓ाрд╣ाрд░/рд▓рдШु рднोрдЬрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
ЁЯЪл 2️⃣ рдиिрд╖िрдж्рдз рдЕрди्рди, рдлрд▓, рд╕рдм्рдЬिрдпाँ | Forbidden Foods during Pradosh Vrat
ЁЯУШ рдк्рд░рдоाрдг: рдзрд░्рдорд╕िрди्рдзु, рд╡्рд░рдд рдк्рд░рдХрд░рдг
ЁЯФ╗ рд╡्рд░рдд рдХे рджिрди рд╡्рд░рддी рдХो рдиिрдо्рди рдЕрди्рди рдПрд╡ं рд╡рд╕्рддुрдПँ рдирд╣ीं
рд▓ेрдиी рдЪाрд╣िрдП:
рдк्рд░рдХाрд░ |
рдиिрд╖िрдж्рдз рд╡рд╕्рддु |
рдХाрд░рдг |
рдЕрдиाрдЬ |
рдЧेрд╣ूं, рдЪाрд╡рд▓, рдЙрдб़рдж, рдоांрд╕, рдЕंрдбा |
рд░рдЬोрдЧुрдг/рддрдоोрдЧुрдг рдпुрдХ्рдд |
рдлрд▓ |
рдХेрд▓ा, рдЕрдиाрд░ (рдпрджि рджिрди рдоें), рдЬ्рдпाрджा рддैрд▓ीрдп |
рдкрдЪрдиे рдоें рднाрд░ी |
рд╕рдм्рдЬिрдпाँ |
рд▓рд╣рд╕ुрди, рдк्рдпाрдЬ, рдмैंрдЧрди |
рддाрдорд╕िрдХ |
рдЕрди्рдп |
рдирдордХ (рдХुрдЫ рдорддों рдоें), рджाрд▓ें |
рд╡्рд░рдд-рд╡िрд░ुрдж्рдз |
ЁЯФ▒ рд╢ुрдж्рдз
рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рд╕ंрдХрд▓्рдкрдиा (рдк्рд░рдоाрдг рд╕рд╣िрдд) – рдХेрд╡рд▓ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें
(O ЁЯНЪ 1️⃣ рдиिрд╖िрдж्рдз рдЕрди्рди (Forbidden Grains during Pradosh Vrat)
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ (рдзрд░्рдорд╕िрди्рдзु, рдк्рд░рджोрд╖рд╡्рд░рддрдиिрдпрдо)
"рдирдХ्рддे рди рддु рддрджрди्рдиं рд╕्рдпाрдж् рдпрдд्рд░ рджोрд╖рд╕्рдд्рд░рдпोрджрд╢ी।
рдлрд▓рджुрдЧ्рдзाрд╢рдиं
рдХाрд░्рдпं рдк्рд░рджोрд╖े рд╢िрд╡рдкूрдЬрдХः॥"
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде (рд╣िрди्рджी): рдд्рд░рдпोрджрд╢ी рдХे рджिрди рдирдХ्рддрд╡्рд░рдд рдоें рд╡рд╣ рдЕрди्рди рдЧ्рд░рд╣рдг рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдЬिрд╕рд╕े рдд्рд░िрджोрд╖ (рд╡ाрдд-рдкिрдд्рдд-рдХрдл) рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ैं। рдХेрд╡рд▓ рдлрд▓ рдФрд░ рджूрдз рдХा рд╕ेрд╡рди рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП।
ЁЯФ╕ рдиिрд╖िрдж्рдз рдЕрди्рди рд╕ूрдЪी:
- рдЪाрд╡рд▓, рдЧेрд╣ूं, рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рджाрд▓ें
- рдмाрдЬрд░ा, рдордХ्рдХा, рдоांрд╕ाрд╣ाрд░, рддैрд▓ीрдп рд╡рд╕्рддुрдПँ
- рдмेрдХ्рдб/рдл्рд░ाрдЗрдб рдЦाрдж्рдп (рдЪिрдк्рд╕, рдкрдХौрдб़ी, рдирдордХीрди)
ЁЯНЖ 2️⃣ рдиिрд╖िрдж्рдз рдлрд▓ рд╡ рд╕рдм्рдЬिрдпाँ (Prohibited Fruits & Vegetables)
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ (рд▓िंрдЧ рдкुрд░ाрдг)
"рддाрдорд╕ाрд╣ाрд░ं рдкрд░िрдд्рдпрдЬ्рдп, рд╕ाрдд्рдд्рд╡िрдХो
рднрд╡ेрдж् рд╡्рд░рддी।
рдкुрдд्рд░рдХाрдоः
рдк्рд░рджोрд╖े рддु, рднрдХ्рд╖рдпेрди्рди рд╣ि рдХрдЯुं рдлрд▓рдо्॥"
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде (рд╣िрди्рджी): рд╡्рд░рддी рдХो рддाрдорд╕िрдХ рдЖрд╣ाрд░ рдЫोрдб़рдХрд░ рд╕ाрдд्рдд्рд╡िрдХ рдмрдирдиा рдЪाрд╣िрдП। рддीрдЦे, рднाрд░ी рдФрд░ рд╡рд░्рдЬिрдд рдлрд▓ рдирд╣ीं рд▓ेрдиे рдЪाрд╣िрдП।
ЁЯФ╕ рдиिрд╖िрдж्рдз рдлрд▓:
- рдХेрд▓ा (рдХुрдЫ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рд╡िрдзाрдиों рдоें рджिрди рдХे рд╕рдордп), рдЕрдиाрд░ (рддीрд╡्рд░рддा рд╣ेрддु)
- рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд░рд╕рдпुрдХ्рдд рдпा рдХृрдд्рд░िрдо рд░ूрдк рд╕े рдкрдХाрдП рдлрд▓
ЁЯФ╕ рдиिрд╖िрдж्рдз рд╕рдм्рдЬिрдпाँ:
- рд▓рд╣рд╕ुрди, рдк्рдпाрдЬ, рдмैंрдЧрди, рдЧाрдЬрд░, рд╢рд▓рдЬрдо
- рдХंрджрдоूрд▓ рдЬिрдирдоें рд░рдЬोрдЧुрдг рдпा рддाрдорд╕िрдХ рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рд╣ो
ЁЯНО 3️⃣ рдЕрдиुрд╢ंрд╕िрдд рдлрд▓ाрд╣ाрд░ (Recommended Fasting Foods)
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ (рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг – рд╢िрд╡ рд░рд╣рд╕्рдп
рдЦंрдб)
"рдмिрд▓्рд╡ं рдиाрд░िрдХेрд▓ं рдЪैрд╡, рдлрд▓ं рджрдз्рдпाрджि
рд╢ीрддрд▓рдо्।
рдШृрддं рдордзु рдЪ
рдоिрд╢्рд░ं рддु, рдиैрд╡ेрдж्рдпं
рд╢िрд╡рдкूрдЬिрддрдо्॥"
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде (рд╣िрди्рджी): рдмेрд▓, рдиाрд░िрдпрд▓, рд╢ीрддрд▓ рдлрд▓, рджрд╣ी, рдШृрдд, рд╢рд╣рдж рдЖрджि рдХा рд╕ेрд╡рди рдпा рдиैрд╡ेрдж्рдп рд╢िрд╡рдкूрдЬрди рдоें рдпोрдЧ्рдп рд╣ै।
ЁЯФ╣ рдЕрдиुрд╢ंрд╕िрдд рд╡рд╕्рддुрдПँ:
- рдлрд▓: рдмेрд▓, рдиाрд░िрдпрд▓, рд╕ेрдм, рдЖँрд╡рд▓ा, рдЦрдЬूрд░
- рдкेрдп: рджूрдз, рд╢рд╣рдж, рдоिрд╢्рд░ी, рдЧंрдЧाрдЬрд▓
- рд╡्рд░рдд рд╕ाрдордЧ्рд░ी: рд╕ाрдмूрджाрдиा, рд╕िंрдШाрдб़ा рдЖрдЯा, рд░ाрдЬрдЧिрд░ा, рд╕ेंрдзा рдирдордХ
⏳ 4️⃣ рдПрдХ рд╕рдордп рдлрд▓ाрд╣ाрд░ рдиिрдпрдо (One-Time Fasting Rule)
ЁЯУШ рдк्рд░рдоाрдг: рдзрд░्рдорд╕िрди्рдзु, рдк्рд░рджोрд╖рд╡्рд░рддрдиिрдпрдо
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ:
"рдПрдХрднुрдХ्рддं рддु рдк्рд░рджोрд╖े, рдиिрд╢ाрдпां
рдлрд▓рджुрдЧ्рдзрдпोः।
рд╕ंрдз्рдпाрд╕рдордпे
рд╢ुрдж्рдзाрдд्рдоा, рдХुрд░्рдпाрдд् рд╢िрд╡ाрд░्рдЪрдиं рдоुрджा॥"
ЁЯФ╕ рд╣िрди्рджी рдЕрд░्рде: рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдоें рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рдмाрд░ рдлрд▓ рд╡ рджूрдз рдХा рд╕ेрд╡рди рдХрд░ें। рд╕ंрдз्рдпा рдХे рд╕рдордп рд╢ुрдж्рдз рдорди рд╕े рд╢िрд╡ рдХी рдкूрдЬा рдХрд░ें।
ЁЯФ╕ English Meaning: During Pradosh Vrat, only one meal comprising fruits or milk should be taken, and Shiva should be worshipped with a pure mind at dusk.
ЁЯМХ 4️⃣ рдЪрди्рдж्рд░ рджрд░्рд╢рди рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рдЬрд▓рдЧ्рд░рд╣рдг | Moon Sighting Rule
ЁЯУЩ рдк्рд░рдоाрдг: рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг, рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд
рдорд╣ाрдд्рдо्рдп
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ:
"рдирдХ्рддं рдЪрди्рдж्рд░рджृрд╢े рдкрд╢्рдЪाрдд्, рдЬрд▓рдкाрдиं
рд╡िрдзीрдпрддे।
рдкूрд░्рд╡ं рдиैрд╡
рдкिрдмेрдЪ्рдЪाрдкि, рддрдд्рд╕्рдиाрдиं рдЪ рдкाрд╡рдирдо्॥"
ЁЯФ╣ рд╣िрди्рджी рдЕрд░्рде: рд░ाрдд्рд░ि рдоें
рдЪрди्рдж्рд░рдоा рдХे рджрд░्рд╢рди рдХे рдмाрдж рд╣ी рдЬрд▓ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП, рдЗрд╕рд╕े рд╡्рд░рдд рдХी рдкрд╡िрдд्рд░рддा рдмрдиी рд░рд╣рддी рд╣ै।
ЁЯФ╣ English Meaning: Only after sighting the
moon at night should one consume water, maintaining the sanctity of the vrat.
nly in
context of Pradosh Vrat – Not mixed with other vrats)
ЁЯУЪ рдк्рд░рдоाрдг: рд╢िрд╡ рдкुрд░ाрдг, рд▓िंрдЧ рдкुрд░ाрдг, рд╕्рдХрди्рдж
рдкुрд░ाрдг, рдзрд░्рдорд╕िрди्рдзु
6️⃣ рд╢िрд╡ рдкूрдЬा рд╡िрдзि | Shiv Puja Method
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ –
"рдмिрд▓्рд╡рдкрдд्рд░ं рдЪ рджрдд्рддं рдпः рдк्рд░рджोрд╖े рднрдХ्рддिрдкूрд░्рд╡рдХрдо्।
рд╕рд░्рд╡рдкाрдкрд╡िрдиिрд░्рдоुрдХ्рддः
рд╢िрд╡рд▓ोрдХं рд╕ рдЧрдЪ्рдЫрддि॥"
— рд╕्рдХрди्рдж
рдкुрд░ाрдг
ЁЯФ╣ рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдХो рдЬрд▓, рджूрдз, рдмिрд▓्рд╡рдкрдд्рд░, рд╕рдлेрдж рдкुрд╖्рдк рд╕े рдЕрднिрд╖ेрдХ рдХрд░ें।
ЁЯФ╣ рджीрдкрдХ рд▓рдЧाрдПं — рдЧाрдп рдХे рдШी рдпा рддिрд▓ рддेрд▓ рдХा рджीрдкрдХ
ЁЯФ╣ рд╡рд░्рддिрдХा рд░ंрдЧ – рд╢ुрдж्рдз рд╕рдлेрдж (рдХрдкाрд╕ рдХी)
ЁЯФ╣ рджिрд╢ा – рдкूрд░्рд╡ рджिрд╢ा рдХी рдУрд░ рдоुрдЦ рдХрд░рдХे рдкूрдЬрди рдХрд░ें।
7️⃣ рд╡्рд░рддी рд╡рд╕्рдд्рд░ рдиिрдпрдо | Clothing Guidelines for Vrat Performers
- рд╕्рдд्рд░ी (Women): рд╢ुрдж्рдз, рд╣рд▓्рдХे рд╕рдлेрдж рдпा рдкीрдд рд╡рд░्рдг рдХे рд╡рд╕्рдд्рд░।
- рдкुрд░ुрд╖ (Men): рд╢्рд╡ेрдд, рдХ्рд░ीрдо рдпा рд╣рд▓्рдХे рд░ंрдЧ — рд╕ाрджा рд╡рд╕्рдд्рд░।
- рд░ंрдЧीрди рд╡рд╕्рдд्рд░ рд╡рд░्рдЬिрдд (рдЪрдордХीрд▓े/рднрдб़рдХीрд▓े рдирд╣ीं)
- рд╡рд╕्рдд्рд░ рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ рд╣ों, рдмिрдиा рдЫिрдж्рд░ рдХे।
8️⃣ рдЕрд░्рдкрдг рд╕ाрдордЧ्рд░ी | Offerings (Ann, Pushp, Fal, Disha)
- рдЕрди्рди: рддिрд▓, рдЪाрд╡рд▓, рдоूँрдЧ — рд╢ुрдж्рдз рдЕрди्рди।
- рдлрд▓: рдмेрд▓, рдиाрд░िрдпрд▓, рдЕрдиाрд░, рдХेрд▓े।
- рдкुрд╖्рдк: рдХрдиेрд░, рд╕рдлेрдж рдкुрд╖्рдк, рдмिрд▓्рд╡рдкрдд्рд░।
- рджिрд╢ा: рдкूрдЬрди рдХрд░рддे рд╕рдордп рдоुрдЦ рдкूрд░्рд╡ рдпा рдЙрдд्рддрд░ рдХी рдУрд░ рд╣ो।
9️⃣ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рд╕े рд▓ाрдн | Benefits of Pradosh Vrat
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ –
"рдк्рд░рджोрд╖े рдпः рд╢िрд╡ं рднрдХ्рдд्рдпा, рдкूрдЬрдпेрдд्
рд╡िрдзिрдкूрд░्рд╡рдХрдо्।
рд╕рд░्рд╡рдкाрдкрд╡िрдиिрд░्рдоुрдХ्рддः
рд╢िрд╡рд▓ोрдХं рд╕ рдЧрдЪ्рдЫрддि॥"
— рд╢िрд╡
рдорд╣ाрдкुрд░ाрдг
- рд░ोрдЧ рдиाрд╢, рдЛрдг рдоुрдХ्рддि, рд╕ंрддाрди рдк्рд░ाрдк्рддि, рдоाрдирд╕िрдХ рд╢ांрддि, рдФрд░ рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд╕ुрдЦ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि।
- рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рджाрдо्рдкрдд्рдп рдЬीрд╡рди рд╡ рд╕ंрддाрди рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ेрддु рдЕрдд्рдпрди्рдд рдлрд▓рджाрдпी।
ЁЯФ╣ English: This vrat grants health, prosperity, debt relief, child blessings, and liberation.
ЁЯкФ 1️⃣ рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рд╕ंрдХрд▓्рдк рдоंрдд्рд░ (Sankshipt Sankalp)
ЁЯУЬ рд╕ंрдХрд▓्рдк рдоंрдд्рд░:
"рдордо рд╕рдорд╕्рдд рдкाрдкрдХ्рд╖рдпрдкूрд░्рд╡рдХ рд╕рд░्рд╡ाрднीрд╖्рдЯ рд╕िрдж्рдз्рдпрд░्рдеं
рд╢्рд░ीрд╢िрд╡рдк्рд░ीрдд्рдпрд░्рдеं
рдд्рд░рдпोрджрд╢ीрд╡्рд░рддं рдЕрд╣ं рдХрд░िрд╖्рдпे।"
ЁЯФ╣ рдЕрд░्рде (рд╣िंрджी): рдЕрдкрдиे рд╕рдорд╕्рдд
рдкाрдкों рдХी рд╢ांрддि рд╡ рд╕рдорд╕्рдд рдЗрдЪ्рдЫाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рд╣ेрддु, рд╢्рд░ी рд╢िрд╡рдЬी рдХी рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рдХे рд▓िрдП рдд्рд░рдпोрджрд╢ी рд╡्рд░рдд рдХрд░
рд░рд╣ा/рд░рд╣ी рд╣ूँ।
ЁЯФ╣ English: For the destruction of my sins and
fulfillment of all desires, I undertake this Pradosh Vrat for the pleasure of
Lord Shiva.
ЁЯХЙ️ 2️⃣ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдкूрдЬрди рд╕рдордп рд╡ рджिрд╢ा | Time & Direction of Worship
ЁЯУШ рдк्рд░рдоाрдг: рдзрд░्рдорд╕िрди्рдзु рдПрд╡ं рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг
ЁЯФ╕ рдк्рд░рджोрд╖ рдХाрд▓: рд╕ूрд░्рдпाрд╕्рдд
рд╕े 1.5 рдШंрдЯा рдкूрд░्рд╡
рд╡ 1.5 рдШंрдЯा рдкрд╢्рдЪाрдд
рддрдХ рдХा рд╕рдордп (рд╕ंрдз्рдпा)
ЁЯФ╕ рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рджिрд╢ा:
- рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдЙрдд्рддрд░ाрднिрдоुрдЦ (North-facing)
- рдкूрдЬрдХ рдкूрд░्рд╡рдоुрдЦ рдпा рдЙрдд्рддрд░рдоुрдЦ рд╣ो
ЁЯкФ 3️⃣ рджीрдкрдХ рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рд╡ рдХिрд╕ рджिрд╢ा рдоें рд░рдЦें?
ЁЯУЩ рдк्рд░рдоाрдг: рд▓िंрдЧ рдкुрд░ाрдг, рджीрдк рдкूрдЬрди
рд╡िрдзि
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ:
"рджीрдкं рддैрд▓рдордпं рдХुрд░्рдпाрдд्, рдкрдЮ्рдЪрд╡рд░्рддिрд╕рдорди्рд╡िрддрдо्।
рдЕрдЧ्рдиेः
рдк्рд░ाрдЪ्рдпां рджिрд╢ि рд╕्рдеाрдк्рдпं, рд╢िрд╡ाрдп рд╕рдорд░्рдкрдпेрдд्॥"
ЁЯФ╣ рджीрдкрдХ рдк्рд░рдХाрд░:
- рдЧौ-рдШृрдд рдЕрдерд╡ा рддिрд▓-рддेрд▓ рджीрдкрдХ
- рд╡рд░्рддिрдХा: рд╢ुрдж्рдз рд╕рдлेрдж рд░ूрдИ (рдХोрд░ी, рд░ंрдЧрд╡िрд╣ीрди)
- рджिрд╢ा: рджीрдкрдХ рдкूрд░्рд╡ рджिрд╢ा рдХी рдУрд░ рд░рдЦा рдЬाрдП
- рд╕ंрдЦ्рдпा: рдХрдо рд╕े рдХрдо рдПрдХ рдоुрдЦ्рдп рджीрдкрдХ (рдкंрдЪрд╡рд░्рддी рджीрдк рд╢ुрдн)
ЁЯМ╝ 4️⃣ рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдкूрдЬрди-рд╡िрдзि (Shivling Puja Method)
ЁЯУШ рдк्рд░рдоाрдг: рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг – рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдЦंрдб, рдк्рд░рджोрд╖
рдорд╣ाрдд्рдо्рдп
ЁЯФ╣ рдкूрдЬрди рдХ्рд░рдо:
- рдЖрдЪрдорди, рд╕ंрдХрд▓्рдк
- рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдЕрднिрд╖ेрдХ – рджूрдз, рдЬрд▓, рд╢рд╣рдж, рджрд╣ी, рдШृрдд
- рдмिрд▓्рд╡рдкрдд्рд░ рдЕрд░्рдкрдг
- рдзूрдк, рджीрдк, рдиैрд╡ेрдж्рдп
- рд╢िрд╡ рдоंрдд्рд░ рдЬाрдк (реР рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп – 108 рдмाрд░)
- рдк्рд░рджोрд╖ рд╕्рддोрдд्рд░ рдпा рд▓рдШु рд░ुрдж्рд░ рдкाрда
- рдЖрд░рддी рд╡ рдХ्рд╖рдоाрдк्рд░ाрд░्рдердиा
ЁЯУЪ 5️⃣ рд╢िрд╡ рдкूрдЬрди рдХा рдорд╣рдд्рд╡ | Importance of Shiva Worship during Pradosh
ЁЯУШ рдк्рд░рдоाрдг: рд╢िрд╡ рдкुрд░ाрдг, рдХोрдЯिрд░ुрдж्рд░
рд╕ंрд╣िрддा
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ:
"рдк्рд░рджोрд╖े рдпः рд╢िрд╡ं рднрдХ्рдд्рдпा, рдкूрдЬрдпेрдж्
рд╡िрдзिрд╡рдд्рддрджा।
рд╕ рдЧрдЪ्рдЫрддि
рд╢िрд╡ं рд╕्рдеाрдиं, рдЬрди्рдордХोрдЯिрд╡िрдиाрд╢рдирдо्॥"
ЁЯФ╕ рд╣िрди्рджी рдЕрд░्рде: рдЬो рдк्рд░рджोрд╖
рдХाрд▓ рдоें рд╢्рд░рдж्рдзा рд╕े рд╡िрдзिрдкूрд░्рд╡рдХ рд╢िрд╡рдЬी рдХी рдкूрдЬा рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣
рдЬрди्рдо-рдЬрди्рдоांрддрд░ рдХे рдкाрдкों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рд╢िрд╡рдзाрдо рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै।
ЁЯФ╕ English Meaning: He who worships Shiva
during Pradosh with devotion as per scriptural method attains liberation from
millions of births and reaches Shiva’s abode.
ЁЯХЙ 6️⃣ рд╢िрд╡ рдХा рд╕ाрдХाрд░ рд░ूрдк рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдоें рдХ्рдпों рдкूрдЬ्рдп рд╣ै?
ЁЯУШ рдк्рд░рдоाрдг: рд▓िंрдЧ рдкुрд░ाрдг – рд╢िрд╡рддрдд्рдд्рд╡
рд╡िрд╡ेрдЪрди
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ:
"рд╕ाрдХाрд░ं рдЪिрди्рдордпं рд╢рдо्рднुं, рд▓िंрдЧрд░ूрдкं
рдиिрд░ाрдордпрдо्।
рдк्рд░рджोрд╖े
рдпोрд╜рд░्рдЪрдпेрдж्рднрдХ्рдд्рдпा, рддं рднрдЬрди्рддि рд╕ुрд░ाрд╕ुрд░ा:॥"
ЁЯФ╕ рд╣िрди्рджी рдЕрд░्рде: рд╕ाрдХाрд░ рд╡
рдЪिрди्рдордп рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдХी рдк्рд░рджोрд╖ рдХाрд▓ рдоें рдЬो рдЙрдкाрд╕рдиा рдХрд░рддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХी рдкूрдЬा
рджेрд╡рддा рд╡ рдЕрд╕ुрд░ рднी рдХрд░рддे рд╣ैं।
ЁЯФ╕ English: One who worships the sacred,
conscious form of Shiva as a lingam during Pradosh is revered even by gods and
demons.
ЁЯУ┐ 7️⃣ рд╡िрд╢ेрд╖ рдоंрдд्рд░ рд╡ рд╕्рддुрддि (Mantras & Praise)
- рдмीрдЬ рдоंрдд्рд░: реР рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп (108 рдЬрдк)
- рдк्рд░рджोрд╖
рд╕्рддोрдд्рд░ (рд╢िрд╡ рдкुрд░ाрдг рд╕े):
"рд╢िрд╡ो рд░рдХ्рд╖рддु рдиो рдиिрдд्рдпं, рдк्рд░рджोрд╖े рднрдХ्рддрд╡рдд्рд╕рд▓ः।
рдпрд╕्рддु рдк्рд░рджोрд╖े рдкूрдЬ्рдпः рд╕ рд╢िрд╡ो рдоे рдкрд░ाрдпрдгрдо्॥"
ЁЯМЯ 5️⃣ рдЖрдЬ рдХे рдирдХ्рд╖рдд्рд░ рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░рднाрд╡ | Effect of Today’s Nakshatra (Swati)
ЁЯУЪ рдк्рд░рдоाрдг: рдЬ्рдпोрддिрд░्рд╡िрджाрднрд░рдг, рдирдХ्рд╖рдд्рд░
рдЪрдХ्рд░ рд╡िрд╡ेрдЪрдирдо्
ЁЯФ╣ рд╕्рд╡ाрддि рдирдХ्рд╖рдд्рд░ – рд░ाрд╣ु рд╕्рд╡ाрдоी
- рдЪंрдЪрд▓рддा, рдоाрдирд╕िрдХ рдЙрддाрд░-рдЪрдв़ाрд╡
- рджाрди рд╡ рд╕ंрдпрдо рд╕े рд╢ांрддि
- рд╢िрд╡-рдЖрд░ाрдзрдиा рд╕े рд░ाрд╣ुрдЬрди्рдп рджोрд╖ рд╢ांрдд рд╣ोрддे рд╣ैं
- рд╡्рдпाрдкाрд░, рдЛрдг рдоुрдХ्рддि, рд░ोрдЧрдиाрд╢ рд╣ेрддु рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рджिрди
ЁЯУЬ рд╢्рд▓ोрдХ:
"рд╕्рд╡ाрддौ рдк्рд░рджोрд╖े рдпः рд╢ंрднुं, рдкूрдЬрдпेрдд्
рд╢्рд░рдж्рдзрдпा рдпुрддः।
рд░ाрд╣ुрдЪ्рдЫाрдпा
рд╡िрдиिрд░्рдоुрдХ्рддो, рд╕рд░्рд╡ाрд░्рдеैः рд╕ंрдкрджं рд▓рднेрдд्॥"
ЁЯХЙ️ 6️⃣ рдк्рд░рджोрд╖ рд╢िрд╡ рдЖрд░ाрдзрдиा рдоंрдд्рд░ | Shiva Worship Mantra for Pradosh
ЁЯУЪ рдк्рд░рдоाрдг: рд╢िрд╡ рдкुрд░ाрдг, рдХोрдЯिрд░ुрдж्рд░ рд╕ंрд╣िрддा
ЁЯФ╕ рдмीрдЬ рдоंрдд्рд░:
"реР рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп" — 108 рдмाрд░ рдЬрдк рдХрд░ें।
ЁЯФ╕ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡िрд╢ेрд╖ рдоंрдд्рд░:
"реР рдд्рд░्рдпंрдмрдХं рдпрдЬाрдорд╣े рд╕ुрдЧंрдзिं рдкुрд╖्рдЯिрд╡рд░्рдзрдирдо्।
рдЙрд░्рд╡ाрд░ुрдХрдоिрд╡
рдмрди्рдзрдиाрди्рдоृрдд्рдпोрд░्рдоुрдХ्рд╖ीрдп рдоाрд╜рдоृрддाрдд्॥"
ЁЯФ╣ рдЕрд░्рде: рд╣рдо рдд्рд░िрдиेрдд्рд░рдзाрд░ी рд╢िрд╡ рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЬो рд╕ुрдЧंрдзिрдд рд╣ैं, рдкुрд╖्рдЯिрджाрдпрдХ рд╣ैं। рдЬैрд╕े рдЦीрд░ा рдкрдХ рдХрд░ рдмेрд▓ рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рд╡ैрд╕े рд╣ी рд╣рдо рдоृрдд्рдпु рдХे рдмंрдзрди рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ों।
ЁЯФ▒ рд╢िрд╡ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░ी рд╕्рддोрдд्рд░ (рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рд╕्рд░ोрдд: рд╢्рд░ी рдЖрджि
рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рдХृрддрдо्)
ЁЯУЬ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░: "рди-рдоः-рд╢ि-рд╡ा-рдп" — рдЗрди рдкाँрдЪ рдЕрдХ्рд╖рд░ों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдпрд╣ рд╕्рддोрдд्рд░ рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХो
рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ै।
ЁЯУШ рдк्рд░рдоाрдг рдЧ्рд░ंрде: рд╢िрд╡
рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░ी рд╕्рддोрдд्рд░рдо् – рдЖрджि рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рдХृрдд
ЁЯФ╕ рдЙрдкрдпोрдЧ: рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд, рд╢िрд╡рд░ाрдд्рд░ि, рдиिрдд्рдп рд╢िрд╡ рдкूрдЬрди рдоें рдкाрда рд╕े рдЕрдд्рдпंрдд рдкुрдг्рдп рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि
рд╣ोрддी рд╣ै।
·
ЁЯФ▒ рд╢िрд╡ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░ी рд╕्рддोрдд्рд░ (рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп
рд╕्рд░ोрдд: рд╢्рд░ी рдЖрджि рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рдХृрддрдо्)
ЁЯУЬ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░: "рди-рдоः-рд╢ि-рд╡ा-рдп" — рдЗрди рдкाँрдЪ рдЕрдХ्рд╖рд░ों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдпрд╣ рд╕्рддोрдд्рд░
рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ै।
ЁЯУШ рдк्рд░рдоाрдг рдЧ्рд░ंрде: рд╢िрд╡ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░ी рд╕्рддोрдд्рд░рдо् – рдЖрджि рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рдХृрдд
ЁЯФ╕ рдЙрдкрдпोрдЧ: рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд, рд╢िрд╡рд░ाрдд्рд░ि, рдиिрдд्рдп рд╢िрд╡ рдкूрдЬрди рдоें рдкाрда рд╕े рдЕрдд्рдпंрдд рдкुрдг्рдп
рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै।
ЁЯХЙ ЁЯФ╖ рд╢िрд╡ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░ी рд╕्рддोрдд्рд░рдо् ЁЯФ╖
реР рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп
1️⃣
рдиाрдЧेрди्рдж्рд░рд╣ाрд░ाрдп
рдд्рд░िрд▓ोрдЪрдиाрдп
рднрд╕्рдоाрдЩ्рдЧрд░ाрдЧाрдп
рдорд╣ेрд╢्рд╡рд░ाрдп।
рдиिрдд्рдпाрдп
рд╢ुрдж्рдзाрдп рджिрдЧрдо्рдмрд░ाрдп
рддрд╕्рдоै
рдирдХाрд░ाрдп рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп॥
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде: рдЬो рдиाрдЧों рдХो рд╣ाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдзाрд░рдг рдХрд░рддे рд╣ैं, рддीрди рдиेрдд्рд░ों
рд╡ाрд▓े рд╣ैं, рднрд╕्рдо рд╕े
рд╢рд░ीрд░ рд░рдЪिрдд рд╣ै, рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░
рд╣ैं, рд╢ाрд╢्рд╡рдд, рд╢ुрдж्рдз рдФрд░
рдЖрдХाрд╢рд╡рд╕्рдд्рд░рдзाрд░ी рд╣ैं — рдЙрд╕ 'рди' рдЕрдХ्рд╖рд░ рд░ूрдкी
рд╢िрд╡ рдХो рдирдорди рд╣ै।
2️⃣
рдорди्рджाрдХिрдиीрд╕рд▓िрд▓рдЪрди्рджрдирдЪрд░्рдЪिрддाрдп
рдирди्рджीрд╢्рд╡рд░рдк्рд░рдордердиाрдердорд╣ेрд╢्рд╡рд░ाрдп।
рдорди्рджाрд░рдкुрд╖्рдкрдмрд╣ुрдкुрд╖्рдкрд╕ुрдкूрдЬिрддाрдп
рддрд╕्рдоै
рдордХाрд░ाрдп рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп॥
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде: рдЬो рдоंрджाрдХिрдиी рдХे рдЬрд▓ рдФрд░ рдЪрди्рджрди рд╕े рдкूрдЬिрдд рд╣ैं, рдирди्рджीрд╢्рд╡рд░ рд╡
рдк्рд░рдордердЧрдгों рдХे рд╕्рд╡ाрдоी рд╣ैं, рдоंрджाрд░ рдФрд░ рджिрд╡्рдп рдкुрд╖्рдкों рд╕े рдкूрдЬिрдд рд╣ैं — рдЙрд╕ 'рдо' рдЕрдХ्рд╖рд░ рд░ूрдкी
рд╢िрд╡ рдХो рдирдорди рд╣ै।
3️⃣
рд╢िрд╡ाрдп
рдЧौрд░ीрд╡рджрдиाрдм्рдЬрд╡ृрди्рдж
рд╕ूрд░्рдпाрдп
рджрдХ्рд╖ाрдз्рд╡рд░рдиाрд╢рдХाрдп।
рд╢्рд░ीрдиीрд▓рдХрдг्рдаाрдп
рд╡ृрд╖рдз्рд╡рдЬाрдп
рддрд╕्рдоै
рд╢िрдХाрд░ाрдп рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп॥
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде: рдЬो рд╢िрд╡ рд╣ैं, рдЧौрд░ी рдХे рдХрдорд▓рд╡рдд рдоुрдЦ рдХे рдк्рд░िрдп рд╣ैं, рд╕ूрд░्рдпрд╕्рд╡рд░ूрдк
рд╣ैं, рджрдХ्рд╖ рдпрдЬ्рдЮ
рдХा рд╡िрдиाрд╢ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╣ैं, рдиीрд▓рдХंрда рд╣ैं, рд╡ृрд╖ рдз्рд╡рдЬрдзाрд░ी рд╣ैं — рдЙрд╕ 'рд╢ि' рдЕрдХ्рд╖рд░ рд░ूрдкी рд╢िрд╡ рдХो рдирдорди рд╣ै।
4️⃣
рд╡рд╢िрд╖्рдардХुрдо्рднोрдж्рднрд╡рдЧौрддрдоाрд░्рдп
рдоुрдиीрди्рдж्рд░рджेрд╡ाрд░्рдЪिрддрд╢ेрдЦрд░ाрдп।
рдЪрди्рдж्рд░ाрд░्рдХрд╡ैрд╢्рд╡ाрдирд░рд▓ोрдЪрдиाрдп
рддрд╕्рдоै рд╡рдХाрд░ाрдп
рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп॥
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде: рдЬिрди्рд╣ें рд╡рд╢िрд╖्рда, рдЕрдЧ्рдиिрджेрд╡ рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ुрдП рдХुंрдн рдоुрдиि, рдЧौрддрдо рдЖрджि
рдЛрд╖ि рдФрд░ рджेрд╡рддा рдкूрдЬрддे рд╣ैं, рдЬिрдирдХे рдиेрдд्рд░ рдЪंрдж्рд░, рд╕ूрд░्рдп рдФрд░ рдЕрдЧ्рдиि рд╣ैं — рдЙрд╕ 'рд╡ा' рдЕрдХ्рд╖рд░ рд░ूрдкी рд╢िрд╡ рдХो рдирдорди рд╣ै।
5️⃣
рдпрдЬ्рдЮрд╕्рд╡рд░ूрдкाрдп
рдЬрдЯाрдзрд░ाрдп
рдкिрдиाрдХрд╣рд╕्рддाрдп
рд╕рдиाрдердиाрдп।
рджिрд╡्рдпाрдп
рджेрд╡ाрдп рджिрдЧрдо्рдмрд░ाрдп
рддрд╕्рдоै
рдпрдХाрд░ाрдп рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп॥
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде: рдЬो рдпрдЬ्рдЮрд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ैं, рдЬрдЯाрдзाрд░ी рд╣ैं, рдкिрдиाрдХрдзाрд░ी рд╣ैं, рд╕рдиाрддрди рд╣ैं, рджिрд╡्рдп рдФрд░ рджेрд╡ों рдХे рджेрд╡ рд╣ैं, рджिрдЧрдо्рдмрд░ рд╣ैं
— рдЙрд╕ 'рдп' рдЕрдХ्рд╖рд░ рд░ूрдкी
рд╢िрд╡ рдХो рдирдорди рд╣ै।
ЁЯФЪ ЁЯФ╕ рд╕्рддोрдд्рд░ рд╕рдоाрдкрди рд╢्рд▓ोрдХ ЁЯФ╕
рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░рдоिрджं рдкुрдг्рдпं рдпः рдкрдаेрдЪ्рдЫिрд╡рд╕рди्рдиिрдзौ।
рд╢िрд╡рд▓ोрдХрдорд╡ाрдк्рдиोрддि
рд╢िрд╡ेрди рд╕рд╣ рдоोрджрддे॥
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде: рдЬो рднрдХ्рдд рдЗрд╕ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░ рд╕्рддोрдд्рд░ рдХो рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХे рд╕рдордХ्рд╖
рд╢्рд░рдж्рдзा рд╕े рдкрдв़рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╢िрд╡рд▓ोрдХ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╢िрд╡ рдХे рд╕ाрде рд╕рджा рдЖрдирди्рджिрдд рд░рд╣рддा рд╣ै।
ЁЯФ╖ ЁЯХп рд╢िрд╡ рдк्рд░рджोрд╖ рд╕्рддोрдд्рд░рдо् — рд╢्рд▓ोрдХ рд╡ рд╣िрди्рджी рдЕрд░्рде рд╕рд╣िрдд
(рд╕्рд░ोрдд: рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг, рдХेрджाрд░ рдЦंрдб, рдЕрдз्рдпाрдп 7–12)
ЁЯХЙ 1.
рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓े рд╢िрд╡рдорд░्рдЪрдпेрди्рдирд░ः।
рд╕рд░्рд╡ाрди्
рдХाрдоाрди् рдлрд▓ं рд▓рднेрдд्॥
ЁЯУЦ Skanda Purana, Kedara Khanda
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде:
рдЬो рдордиुрд╖्рдп
рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдоें рд╢्рд░рдж्рдзा рд╕े рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХा рдкूрдЬрди рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд╕рднी
рдХाрдордиाрдУं рдХो рдкूрд░्рдг рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै।
ЁЯХЙ 2.
рд╢िрд╡ः рд╕ंрдХрд▓्рдкрдоाрдд्рд░ेрдг рдк्рд░рд╕рди्рдиो рднрд╡рддि рдз्рд░ुрд╡рдо्।
рддрд╕्рдоाрдд्
рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓े рддु рдпः рдкूрдЬेрдд् рд╕ рдзрдиंрдЬрдпः॥
ЁЯУЦ Skanda Purana
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде:
рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡
рддो рдоाрдд्рд░ рд╕ंрдХрд▓्рдк рд╕े рд╣ी рдк्рд░рд╕рди्рди рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं; рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬो рдордиुрд╖्рдп рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдоें рдЙрдирдХी рдкूрдЬा рдХрд░рддा рд╣ै рд╡рд╣
рдЕрдд्рдпंрдд рдзрди-рд╡ैрднрд╡рд╢ाрд▓ी рд╣ोрддा рд╣ै।
ЁЯХЙ 3.
рджрд░्рд╢рдиे рд╕्рдкрд░्рд╢рдиे рд╕्рддुрдд्рдпां, рдкूрдЬाрдпां
рдк्рд░рдгिрдкाрддрдиाрдд्।
рд╕рд░्рд╡рдкाрдкрд╡िрдиिрд░्рдоुрдХ्рддो
рд░ुрдж्рд░рд▓ोрдХं рд╕ рдЧрдЪ्рдЫрддि॥
ЁЯУЦ Skanda Purana, Kashi Khanda
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде:
рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि
рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХे рджрд░्рд╢рди, рд╕्рдкрд░्рд╢, рд╕्рддुрддि, рдкूрдЬрди рдФрд░
рдк्рд░рдгाрдо рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╕рдорд╕्рдд
рдкाрдкों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рд░ुрдж्рд░рд▓ोрдХ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै।
ЁЯХЙ 4.
рдд्рд░рдпोрджрд╢्рдпां рдк्рд░рджोрд╖े рддु, рдпः рдкूрдЬрдпрддि
рд╢ंрдХрд░рдо्।
рдХैрд▓ाрд╕े
рд╕्рдеाрдкрдиं рддрд╕्рдп, рд╢्рд░ीрдордж्рд░ुрдж्рд░ाрдиुрдЧेрди рдЪ॥
ЁЯУЦ Skanda Purana, Kedara Khanda
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде:
рдЬो рдд्рд░рдпोрджрд╢ी
рддिрдеि рдХे рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдоें рднрдЧрд╡ाрди рд╢ंрдХрд░ рдХी рдкूрдЬा рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд░ुрдж्рд░рдЧрдгों рд╕рд╣िрдд рд╢िрд╡ рдХे рдХैрд▓ाрд╕ рд▓ोрдХ рдоें рд╕्рдеाрди рдкाрддा
рд╣ै।
ЁЯХЙ 5.
рд╢िрд╡ं рдирдоाрдоि рд╢ाрди्рддाрдп, рд╢िрд╡ाрдп
рдкрд░рдоाрдд्рдордиे।
рд╕рджाрд╢िрд╡ाрдп
рд╢рдо्рднрд╡े, рдЪрди्рдж्рд░ाрд░्рдзрд╢ेрдЦрд░ाрдп
рддे॥
ЁЯУЦ Skanda Purana
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде:
рдоैं
рд╢ांрддрд╕्рд╡рд░ूрдк, рдкрд░рдоाрдд्рдоा, рд╕рджा рд╢िрд╡, рд╢рдо्рднु, рдФрд░ рдЪрди्рдж्рд░рдХो
рдзाрд░рдг рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХो рдирдорд╕्рдХाрд░ рдХрд░рддा рд╣ूँ।
·
ЁЯФФ рдЙрдкрдпोрдЧ: ЁЯФ▒ рд╢िрд╡ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░ी рд╕्рддोрдд्рд░ (рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп
рд╕्рд░ोрдд: рд╢्рд░ी рдЖрджि рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рдХृрддрдо्)
ЁЯУЬ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░: "рди-рдоः-рд╢ि-рд╡ा-рдп" — рдЗрди рдкाँрдЪ рдЕрдХ्рд╖рд░ों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдпрд╣ рд╕्рддोрдд्рд░
рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ै।
ЁЯУШ рдк्рд░рдоाрдг рдЧ्рд░ंрде: рд╢िрд╡ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░ी рд╕्рддोрдд्рд░рдо् – рдЖрджि рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп рдХृрдд
ЁЯФ╕ рдЙрдкрдпोрдЧ: рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд, рд╢िрд╡рд░ाрдд्рд░ि, рдиिрдд्рдп рд╢िрд╡ рдкूрдЬрди рдоें рдкाрда рд╕े рдЕрдд्рдпंрдд рдкुрдг्рдп
рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै।
- рд╕ंрдз्рдпाрдХाрд▓ीрди рдкूрдЬрди (рд╡िрд╢ेрд╖рддः рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд)
- рд╕ोрдорд╡ाрд░ рд╡्рд░рдд
- рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдЕрднिрд╖ेрдХ рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд
- рд╢िрд╡рд░ाрдд्рд░ि, рд╕ाрд╡рди, рдПрд╡ं рдорд╣ाрд╢िрд╡рд░ाрдд्рд░ि рдкрд░ рдЕрддि рд╢्рд░ेрд╖्рда
************************************************************
ЁЯФ╖ рдк्рд░рд╕ंрдЧрднूрдоि – рдЙрдЬ्рдЬрдпिрдиी рдирдЧрд░ी рдХा рд╢िрд╡рднрдХ्рдд рд░ाрдЬा рдЪंрдж्рд░рд╕ेрди
рдЙрдЬ्рдЬрдпिрдиी (рдЕрд╡ंрддिрдХा) рдирдЧрд░ी рдХा рд░ाрдЬा рдЪंрдж्рд░рд╕ेрди рдПрдХ рдЕрдд्рдпंрдд рдзрд░्рдордкрд░ाрдпрдг рдФрд░ рд╢िрд╡рднрдХ्рдд рдеा। рд╡рд╣ рд╣рд░ рд╕рдордп "реР рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп" рдХा рдЬрдк рдХрд░рддा рд░рд╣рддा рдеा рдФрд░ рд╢िрд╡рд▓िंрдЧ рдХी рд╕ेрд╡ा-рдкूрдЬा рдХрд░рддा рдеा। рдирдЧрд░рд╡ाрд╕ी рдЙрд╕рдХे рддрдк рдФрд░ рднрдХ्рддि рд╕े рд╡िрд╕्рдоिрдд рдеे।
ЁЯФ▒ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдХी рд╡िрд╕्рддृрдд рдХрдеा (рдмाрд▓рдХ рд╢्рд░िрдХрд░ рдХрдеा рд╕рд╣िрдд)
ЁЯУЪ рдЖрдзाрд░ рдЧ्рд░ंрде: рд╕्рдХрди्рдж
рдкुрд░ाрдг – рдХेрджाрд░ рдЦंрдб, рдЕрдз्рдпाрдп 7–12
ЁЯФ╖ 1. рдмाрд▓рдХ рд╢्рд░िрдХрд░ рдХी рд╢्рд░рдж्рдзा
рдПрдХ рджिрди рдПрдХ рдм्рд░ाрд╣्рдордг рдмाрд▓рдХ рд╢्рд░िрдХрд░ рдиे рд░ाрдЬा рдЪंрдж्рд░рд╕ेрди рдХो рд╢िрд╡рдЬрдк рдХрд░рддे рджेрдЦा। рд╡рд╣ рдЙрд╕рдХी рднрдХ्рддि рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдЖ рдФрд░ рд╕्рд╡рдпं рднी "реР рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп" рдХा рдЬाрдк рдХрд░рдиे рд▓рдЧा। рдЙрд╕рдХा рдкिрддा рднрдХ्рддि рдоें рдЙрд╕рдХी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рджेрдЦрдХрд░ рдЪिंрддिрдд рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдЙрд╕े рдШрд░ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдиिрдХाрд▓ рджिрдпा।
ЁЯФ╣ рд╢्рд░िрдХрд░ рдШрд░ рд╕े рдиिрдХрд▓ рдЬंрдЧрд▓ рдХी рдУрд░ рдЪрд▓ा рдЧрдпा। рд╡рд╣ां рд╡рд╣ рдПрдХ рд╡ृрдж्рдз рдм्рд░ाрд╣्рдордг рд╡ाрдд्рд╕्рдпाрдпрди рдЛрд╖ि рдХे рдЖрд╢्рд░рдо рдоें рдкрд╣ुंрдЪा। рдЛрд╖ि рдиे рдЙрд╕рдХी рднрдХ्рддि рджेрдЦрдХрд░ рдЙрд╕े рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рджिрдпा।
ЁЯФ╖ 2. рд╕ंрдХрдЯ рдХी рдЫाрдпा – рд░ाрдХ्рд╖рд╕ рдЖрдХ्рд░рдордг
рдЙрдЬ्рдЬрдпिрдиी рдкрд░ рдПрдХ рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ी рд░ाрдХ्рд╖рд╕ рд╣्рд░िрдкु (рдХृрд╖्рдгрд╡рд░्рдг рдЕрд╕ुрд░) рдиे рдЖрдХ्рд░рдордг рдХिрдпा। рд░ाрдЬा рдЪंрдж्рд░рд╕ेрди рдХी рд╕ेрдиा рдЙрд╕े рд░ोрдХ рдирд╣ीं рд╕рдХी। рдЬрдирддा рднрдпрднीрдд рдеी, рдирдЧрд░ рдЕрд╢ांрдд рдеा। рд░ाрдЬा рд╕्рд╡рдпं рд╢िрд╡ рдХी рдЖрд░ाрдзрдиा рдоें рд▓ीрди рдеा।
ЁЯФ╣ рдЙрд╕ी рд╕рдордп, рд╢्рд░िрдХрд░, рд╡ाрдд्рд╕्рдпाрдпрди рдЛрд╖ि, рдФрд░ рдХुрдЫ рдЕрди्рдп рднрдХ्рдд рдк्рд░рджोрд╖ рдХाрд▓ рдоें рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╢िрд╡ рдХी рдЙрдкाрд╕рдиा рдХрд░ рд░рд╣े рдеे।
ЁЯФ╖ 3. рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХा рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рдк्рд░ाрдХрдЯ्рдп
рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдХे рдЕंрддिрдо рдЪрд░рдг рдоें рднрдХ्рддों рдХी рддीрд╡्рд░ рднрдХ्рддि рджेрдЦрдХрд░ рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рд╕्рд╡рдпं рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ुрдП। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдд्рд░िрд╢ूрд▓ рд╕े рд░ाрдХ्рд╖рд╕ рд╣्рд░िрдкु рдХा рд╕ंрд╣ाрд░ рдХिрдпा рдФрд░ рдЙрдЬ्рдЬрдпिрдиी рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХी।
ЁЯУЬ рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг рд╢्рд▓ोрдХ:
"рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓े рдпः рд╢िрд╡ं рдкूрдЬрдпेрдж् рднрдХ्рддिрд╕ंрдпुрддः।
рддं рджृрд╖्рдЯ्рд╡ा
рдк्рд░ीрддिрдоाрдпाрддि, рд╕ंрд╣ाрд░ं рдХुрд░ुрддे рд░िрдкूрди्॥"
ЁЯФ╕ рдЕрд░्рде: рдЬो рднрдХ्рдд рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдоें рд╢्рд░рдж्рдзा рд╕े рд╢िрд╡ рдХा рдкूрдЬрди рдХрд░рддा рд╣ै, рд╢िрд╡ рд╕्рд╡рдпं
рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ोрдХрд░ рдЙрд╕рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░рддे рд╣ैं рдФрд░ рд╢рдд्рд░ुрдУं рдХा рд╕ंрд╣ाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं।
ЁЯФ╖ 4. рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХा рд╡рд░рджाрди рд╡ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдХा рдорд╣ाрдд्рдо्рдп
рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдиे рд╕рднी рднрдХ्рддों рдХो рд╡рд░рджाрди рджिрдпा:
- рдЬो рднी рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдХрд░ेрдЧा рдФрд░ рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдоें рдоेрд░ी рдкूрдЬा рдХрд░ेрдЧा, рд╡рд╣ рд╕рдорд╕्рдд рдкाрдкों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдХрд░ рд╢िрд╡рд▓ोрдХ рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ेрдЧा।
- рдЬो рднी рд╢िрд╡ рдкंрдЪाрдХ्рд╖рд░ी рдоंрдд्рд░ ("реР рдирдоः рд╢िрд╡ाрдп") рдХा рдЬाрдк рдХрд░ेрдЧा, рдЙрд╕े рдЕрдоोрдШ рдлрд▓ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдЧा।
ЁЯУЬ рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг рд╢्рд▓ोрдХ:
"рдк्рд░рджोрд╖े рдпः рд╢िрд╡ं рдкूрдЬ्рдп, рдд्рд░рдпोрджрд╢्рдпां
рд╡िрд╢ेрд╖рддः।
рд╕ рдоुрдХ्рдд्рд╡ा
рд╕рд░्рд╡рдкाрдкाрдиि, рд╢िрд╡рд▓ोрдХं рд╕ рдЧрдЪ्рдЫрддि॥"
ЁЯзШ♀️ 5. рдХрдеा рдХा рдЙрдкрд╕ंрд╣ाрд░ (рдЙрдкрджेрд╢)
- рд░ाрдЬा рдЪंрдж्рд░рд╕ेрди рдХा рд░ाрдЬ्рдп рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд╣ुрдЖ।
- рдмाрд▓рдХ рд╢्рд░िрдХрд░ рдорд╣ाрди рд╢िрд╡рднрдХ्рдд рдФрд░ рдорд╣рд░्рд╖ि рдмрдиा।
- рдЙрдЬ्рдЬрдпिрдиी рдоें рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдФрд░ рд╢िрд╡рдкूрдЬрди рдХी рдкрд░ंрдкрд░ा рдк्рд░рдмрд▓ рд╣ुрдИ।
ЁЯФ╣ рдЗрд╕ рдХрдеा рдХा рдорд░्рдо рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдиिрд╖्рдХрд▓ंрдХ рд╢्рд░рдж्рдзा, рдПрдХाрдЧ्рд░ рднрдХ्рддि, рдФрд░ рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдХा рд╕рд╣ी рдЙрдкрдпोрдЧ рд╣рдоें рд╢рдд्рд░ु рд╕े рд░рдХ्рд╖ा, рдзрд░्рдо рдоें рд╕्рдеिрд░рддा, рдФрд░ рдоोрдХ्рд╖ рдХी рдУрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рдХрд░рддा рд╣ै।
ЁЯХЙ ЁЯУМ рд╡िрд╢ेрд╖ рддрде्рдп (Scriptural Notes):
- рдпрд╣ рдХрдеा рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг, рд▓िंрдЧ рдкुрд░ाрдг, рдФрд░ рд╢िрд╡ рдкुрд░ाрдг рдоें рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд░ूрдк рдоें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै।
- рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдоें рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╕рдордп рдлрд▓ाрд╣ाрд░, рдоौрди, рд╕ंрдпрдо, рдФрд░ рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдоें рд╢िрд╡ рдкूрдЬрди рдХो рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
·
рдк्рд░рдоाрдг рд╢्рд▓ोрдХ (рд╕्рдХрди्рдж рдкुрд░ाрдг, рдХेрджाрд░ рдЦंрдб)
ЁЯУЬ
рд╢्рд▓ोрдХ:
"рдк्рд░рджोрд╖े рдпः рд╢िрд╡ं рднрдХ्рдд्рдпा,
рдкूрдЬрдпेрдд्
рд╕ рд╕рдоाрд╣िрддः।
рд╕ рдпाрддि рдкрд░рдоं рд╕्рдеाрдиं,
рд╢िрд╡ेрди
рд╕рд╣ рдоोрджрддे॥"
ЁЯФ╕ рд╣िрди्рджी рдЕрд░्рде: рдЬो рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдоें рд╢्рд░рдж्рдзा рд╕े рднрдЧрд╡ाрди рд╢िрд╡ рдХी рдкूрдЬा рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рд╢िрд╡рдзाрдо рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╢िрд╡ рдХे рд╕ाрде рдЖрдирди्рдж рдХрд░рддा рд╣ै।
ЁЯУЬ
рдЕрди्рдп
рд╢्рд▓ोрдХ (рд▓िंрдЧ рдкुрд░ाрдг):
"рдд्рд░рдпोрджрд╢्рдпां рдк्рд░рджोрд╖े рддु,
рдпः
рдХुрд░्рдпाрдЪ्рдЫिрд╡рдкूрдЬрдирдо्।
рднुрдХ्рддिं рдоुрдХ्рддिं рдЪ рд▓рднрддे,
рд╕рд░्рд╡рдкाрдкैः
рдк्рд░рдоुрдЪ्рдпрддे॥"
ЁЯФ╕ рд╣िрди्рджी рдЕрд░्рде: рдЬो рдд्рд░рдпोрджрд╢ी рдХे рджिрди рдк्рд░рджोрд╖рдХाрд▓ рдоें рд╢िрд╡ рдХा рдкूрдЬрди рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рднोрдЧ рд╡ рдоोрдХ्рд╖ рджोрдиों рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рд╕рдорд╕्рдд рдкाрдкों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै।
ЁЯФЕ рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдХी рдорд╣िрдоा (рдорд╣рдд्рд╡) – рд▓िंрдЧ рдкुрд░ाрдг рд╡ рд╢िрд╡ рдкुрд░ाрдг рдЕрдиुрд╕ाрд░
· рдпрд╣ рд╡्рд░рдд рд╣рд░ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдкाрдкों рд╕े рдоुрдХ्рддि рджेрддा рд╣ै।
· рдЬो рд░ोрдЧी, рджрд░िрдж्рд░ рдпा рджुрдЦी рд╣ै, рд╡рд╣ рдЗрд╕ рд╡्рд░рдд рдХो рдХрд░рдиे рд╕े рдЬीрд╡рди рдоें рд╢ुрднрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै।
· рд╢िрд╡ рдкुрд░ाрдг рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, “рдЬो рднрдХ्рдд рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдЬрди्рдо-рдЬрди्рдоांрддрд░ рдХे рдкाрдкों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै।”
· рдм्рд░рд╣्рдоा рдЬी рдиे рднी рдХрд╣ा: рдк्рд░рджोрд╖ рд╡्рд░рдд рдХрд▓िрдпुрдЧ рдоें рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╡्рд░рдд рд╣ै।
рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ
рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें